Tepsi ölçüleriyle ilgili üst üste benzer sorular alınca her seferinde herkese tek tek açıklamak yerine gerektiğinde linkini paylaşabileceğim bir yazım olsun istedim konuya ilişkin. Daha önce hangi yazımdaydı bilmiyorum mutfakta başarılı olmak için matematik ve kimya bilgisinin gerekliliğinden bahsetmiştim. Bu konuda matematik bilgisi tutunacağımız dal oluyor.
Onlarca mutfak eşyası üreticisi, dolayısıyla da yüzlerce fırın kabı var piyasada. Fikir vermesi için kullandığım fırın kaplarının ölçüsünü veriyorum aslında. Ama herkesin evinde uygun ölçülerde fırın kapları olması mümkün değil elbette. Bu durumda ne yapmalıyız peki? Elbette en uygun ölçüde olanı tespit edip onu kullanmalıyız.
Öncelikle elinizde bulunan tüm fırın kaplarının cm cinsinden ölçüsünü bilmelisiniz. Bunu benim için değil kendiniz için yapın. Arkadaşınıza tarif verirken bile büyük borcam, küçük borcam demeyin, 27*40 cm’lik borcam deyin. Aklınızda tutamıyorsanız ufak bir kağıda not edip asın buzdolabının üzerine.
Bundan sonrası gerçek matematiğe giriyor işte. Verilen ölçülerdeki fırın tepsisine en yakın ölçüdeki fırın tepsinizi tespit etmek için yapabileceğiniz en kolay şey alan ölçüsü hesaplamaktır. Örneğin tarifte verilen Tepsi ölçüsü 27*40 cm olsun yukarıda da dediğim gibi. Tepsinin alanını hesaplamak için yapmamız gereken tek şey iki kenar ölçüsünü yani 27 ve 40’ı birbiriyle çarpmak. 27×40=1080 cm². Demek ki sizin de 1080 cm² civarında bir alanı olan bir tepsiye ihtiyacınız var. Bu bilgiyle tepsinin kare ya da dikdörtgen olma zorunluluğu ortadan kalktı gördüğünüz gibi. 1080 cm² alana sahip herhangi bir şekilde bir kap kullanabilirsiniz demek ki. Şimdi sıra elinizdekilerin ölçülerini hesaplamaya geldi. Örneğin sizin elinizde de 27*27 ölçülerinde bir kap var. Kabınızın 27×27= 729 cm² alanı var demektir. Arada 351 cm² fark yani. Bu oldukça büyük bir fark. Ucu ucuna sığabilir belki, ama bence riske atmaya değmez, daha büyük bir kap düşünmelisiniz. Aynı şekilde 1080 cm²’den çok daha büyük bir kap da gereğinden fazla büyük gelecektir. En ideali tavsiye edilen kabın alan ölçüsünden +-100 cm²’lik bir kap kullanmaktır. 980-1180 cm²’lik aralığa denk gelen herhangi bir kap kullanabilirsiniz yani.
Yuvarlak fırın kaplarının alanını hesaplamak içinse bilmeniz gerek 2 şey vardır. Birincisi π (pi) sayısı ki kendisi genellikle 3,14 kabul edilir sabit şekilde. Bilmeniz gereken ikinci şey ise kullandığınız kabın yarı çapıdır. Bunu da çapını ikiye bölerek bulabilirsiniz. Yuvarlak fırın kapları 24, 26, 30 cm’lik vs şeklinde satılır. Bu rakam kabın çapıdır. Bunu ikiye bölerek yarı çapını bulabilirsiniz. Daire için alan ölçüm formülü; π x r2 dir. 30 cm’lik bir fırın kabının alanını hesaplamak için yapmanız gereken şudur kısacası; Yarıçapını bul: 30/2=15. Yarı çapın karesini al: 15*15=225. Alanını hesapla: 3,14*225= 706,5. 30 cm’lik bir fırın kabının alanı 706,5 cm2 demek ki.
Peki Bu Ölçülere Uymazsanız Ne Olur?
Şöyle yorumlar alıyorum sık sık: “ben büyük borcama yaptım ama ince oldu, hiç kabarmadı”. Bir tepsiye yarım cm kalınlığında bir kek hamuru döküp fırından dört parmak kalınlığında kek çıkmasını bekleyemezsiniz. Büyü yapmıyoruz nihayetinde, kek yapıyoruz. Yarım cm’lik hamur dökerseniz 1 cm, hadi en fazla 1,5 cm kalınlığında bir kekiniz olur. Bu da kekin kabarmadığı değil, sizin gereğinden çok daha geniş bir fırın kabı kullandığınız anlamına gelir. Kek hamurunu fırın kabına döktüğünüzde üstten 1-1,5 cm kadar boşluk kalmalı. Aksi takdirde kabardığında taşar. Hamuru tepsiye döktüğünüzde silme şekilde dolmuşsa eğer onu o şekilde fırına koymayın, tembellik etmeyip kabı değiştirin. Aksi takdirde sonrasında fırını temizlemek için daha uzun süre uğraşırsınız.
Elinizde kullanabileceğiniz tek bir Tepsi varsa, tariflerde verilen tepsi boyutu ve elinizdeki tepsi boyutunu karşılaştırarak malzeme miktarını orantılı olarak artırıp azaltabilirsiniz. Örneğin yukarıda hesapladığımız 706,5 cm2 boyutlu tepsi için verilmiş bir tarifi elinizdeki 21*21 cm’lik (21×21=441 cm2 ) tepsiye sığdırmak için malzemeleri aşağı yukarı yarı yarıya azaltmanız yeterli olacaktır.
Uyguladığınız Tarifte Tepsi Ölçüsü Verilmediyse Ne Yapmalısınız?
Öncelikle özellikle mutfakta yeniyseniz mutlaka bilmeniz gereken bir şey var: DÜŞÜNMEDEN TARİF UYGULAMAYIN. Bir arkadaşım ilk arabasıyla birlikte bir de gps cihazı almıştı. Birlikte arabaya bindiğimizde asla yol tarif etmemize müsaade etmez, adresi cihaza girer ve onun talimatlarına göre ilerlerdi. Ankara’da gitmediği semt yoktu belki ama sorsan hiçbir semtin nerede olduğunu bilmezdi. Araba kullanırken hiç etrafına bakmaz yalnızca cihazı dinlerdi çünkü. Sonra bir gün cihazı bozuldu ve bilin bakalım ne oldu? Daha ilk yolculuğunda kayboldu.
Kısacası tarife körü körüne bağlı kalmayın, gün gelir tarif olmadan bir şey yapmaya kalkarsanız kaybolur gidersiniz malzemelerin arasında. Öğrenerek yapın, neyi neden kullandığınızı bilin. Kullanmadığınızda neler olabileceğini kestirebilin. En açık şekliyle ifade etmek gerekirse; yemek yaparken nasılsa tarif var elimin altında diye beyninizin şalterini kapatmayın. Tecrübelerinizi yazın aklınızın bir köşesine. 4 su bardağı unla yaptığım kurabiye hamuru şu tepsiye sığıyor, 2 su bardağı un kullanırsam da bir küçüğü yeterli geliyor diye çıkarımlar yapın. Aklınızda tutamıyorsanız bir kenara not edin. Hangi miktarda hamurda hangi tepsiyi kullanmanız gerektiğini kimseye sormak zorunda kalmazsınız bu şekilde, zaten biliyor olursunuz.
Afiyetle kalın…
Bu krema yazan marketlerde satılan pasta kreması mı oluyor kevsercim ?
Bu videodan ayrıntılı bilgi edinebilirsin Gülçincim; https://www.youtube.com/watch?v=gcItIxyuABg
Kevser hanım merhaba, tatlı ya da borcam kabında ayarlayabiliyorum malzeme miktarını ama kek kalıplarının şeklinden dolayı alan hesaplayamıyorum. Sizin kek tarifleriniz genelde 21cmlik kalıb benim kalıbım 26 cm malzeme miktarlarını ne kadar arttırmam gerekir?
1,5 ya da 2 katına çıkarabilirsin Zeynepçim.
Oncelikle gecmis olsun Kevser Hanim neyse ki saglicakla varmissiniz evinize soruma gelecek olursak simdi ana sayfadaki 21*21 lik kelepceli kaliba yaptiginiz cilekli keki baton kaliba yapmak istersek basimiza ne gelir bilemedim bu yazinizda okudum cokta faydalandim daha once denedigim tariflerde ama baton kalipla ilgili bi cikarim yapamiyorum😬
Baton kalıbın alanını hesaplayıp ikiyle çarparak ikame etmek istediğin kalıbın alan ölçüsüyle kıyaslayabilirsin Esracım. Baton kalıbın derinliğini 2 alan ölçüsü olarak düşünebilirsin yani👍🏻
Çok güzel bir yazı olmuş gerçekten. Başarılarınızın devamını diliyorum. Harikasınız…
Çok teşekkürler🙏🏻
Bu bilgi benim işime yaramadı .Mesela 1080 lik bir kaba ne kadar oranda malzeme konulmalı bu konuda bilgi yok .Tepsinin ölçüsünü bilsek ne yazar ?
Onun için matematik dersinde anlatılan oran-orantı konusunu iyi dinlemeliydin.
Bir matematik öğretmeni olarak öğrencilerime bu yorumları okutayım da bidaha “hocam matematik nerede işimize yarayacak yiaaa” demesinler 🤣
Şahane olur 👍🏻
Tmm insaallah oyle yapaym.saolasn…zaten genelde sizn tarflerinize cesaret edebiliyorm.ve sizden sonra mutfakta bisiler yapar oldm…hatta oyleki tarifleri israrla benm yapmami istiyolar.bilmiyolarki arkamdaki guc sizsinz..artik esim bile sizn tarflerinizi yaptigimi biliyo.yine kevsern mutfagndanmi diyo:) Allah razi olsn szden
Güzel yorumun için çok teşekkürler Mahbube’cim, Allah cümlemizden razı olsun.
Kevser hanm bi turlu tepsi olcusune aklim ermiyo…matemetikten pek anlamam oyuzden mi acaba…soyle bi cozumleme buldum kendimce 3 veya 4 bardk unlu yapilan kekler 30-33cm lik vs….tarifi aliyorm kalip olcusunu de soruyorm ama soylemiyolar..buyuk ihtimal onlarda bilmiyo:)..bu konuyu nasl asicm bilemedm
Hesap makinesiyle verdiğim formüle göre hesaplayabilirsin Benim tariflerim için. Ama başka tarifler konusunda bir fikrim yok:)
Merhaba Kevser ,
Neredeyse tüm yemeklerimi senin tariflerin ile yapıyorum , bildiklerimi bir kenara attım , telefonuma da uygulama olarak indirdim ohh miss. İyi ki varsın. Teşekkürler bu güzel hizmetin için.
Sevgiler
Ben de güzel yorumun için teşekkür ederim Çilem’cim, sevgiler…
silikon da pişirdipim kekler diğer kalıplaradakine göre hiç kabarmıyor.bence bunun sebebi silikonun ısıyı iletmemesi.sizde durumlar nasıl
Büyük kek kalıbı olarak silikon kullanmıyorum. Ama silikon muffin kalıplarında böyle bir problem yaşamıyorum, gayet güzel kabarıyorlar. Silikonun az da olsa ısıyı iletmemesi gibi bir durum olsa üzerine büyük bir sektör inşa edilmezdi diye düşünüyorum. Belki yalnızca senin kalıbınla ilgili bir problem vardır.
Kevser’ciğim,
Teşekkür ederiz yine bilgilendirici bir yazı olmuş:)
Hayatınızı kolaylaştırıyorsa ne güzel:)
Hayatımıza sihirli bir değnek gibi dokundunuz desek inanın abartmış olmam.Çünkü her gün yemek derdi vardı şimdi keyif alıyorum.Güzel oluyorlar.Ölçüleriniz tam tutuyor ve sizin damak tadınız bize uyuyor😄Uygulama cebimde,işte iken bakıyorum ne yapsam diye.Malzememi ayarlayıp geçiyorum ya da malzememe göre bakıyorum.İyi ki varsınız iyi ki bulmuşum sizi😊Ellerinize,emeğinize sağlık.Başarılarınızın devamını diliyorum👏Sevgilerle…
Çok teşekkür ederim Özgecim, yardımım dokunuyorsa ne mutlu☺️
Kevser hanım silikon kalıpları yağlamak gerekir mi ben yağlamadan denedim dışı çıtır çıtır oldu.yağlamadan kullandığım için mi acaba
Silikon kalıpları ilk kullanımda yağlamalısın Yasemin’cim.
Sabahtan beri bu yazıyı okumak için fırsat kolluyordum.. Müptelanız olmuşum resmen :)) harika bir yazı olmş kevser hanım… Siz olmasanız ne yapardım hiç bilmiyorum.. İyi ki varsınız.. Afiyetle kalın..
Çok teşekkr ederim Zuhal’cim. Faydam dokunuyorsa ne güzel:) Sevgiler…
emeğinize elinize
sağlık
bizim için ne kadar da faydalı bilgiler veriyorsunuz.
çok teşekkürler
Ben teşekkür ederim Betül’cüm, sevgiler…
Çok güzel bir bilgi , teşekkürler
ayrıca un kurabiyesi tarifinizi yaptım
çok güzel oldu 🙂
misafirlerim çok beğendi
Ellerine sağlık cicigelin:) Sevgiler…
Yazı çokgüzel birde ben elimde ölçülere uygun kap yoksa ölçüleri kabıma göre oranlıyırum örnekte 1080 cm lik kabım yoksa 1/3pranında malzemeyi azaltıyorum (bütün malzemeyi )(kabın büyüklüğüne göre bazen yarı yarıya azaltıyorum )
O da bir çözüm Feyhan’cım, çok teşekkürler katkın için. Sevgiler…
O kadar güzel tarifleriniz var ki favoriler kısmına aldıklarım resmen inanılmaz çoğaldı hergun birini deniyorum Verdiğiniz ölçüler ile tutmaması mümkün değil çok ama çok teşekkürler
Çok teşekkürler nazik yorumun için Feyhan, sevgiler…
Maşallah çok faydalı bir yazı yazmışsınız sizi beğenerek takip ediyorum. başarılarınızın devamını dilerim
Çok teşekkür ederim Aslıhan’cım…
Peki alacagımız fırına nasıl karar verelim?
İnternet araştırması çoğu zaman fikir verir.